De natuur in, bewust worden over de interactie tussen flora en fauna, de ecosystemen en de noodzaak het regenwoud te beschermen. Leren over medicinale planten en ecosysteemdiensten, bijvoorbeeld hoe regenwoud dorpen en steden van drinkwater voorziet of erosie voorkomt.
Amazon Fund ondersteunt veldwerkprogramma's voor het middelbaar onderwijs in de Amazone. In Rurrenabaque (Bolivia) namen in 2018 zes scholen deel. Dit programma is onderdeel van het project "Natuur en Milieueducatie in het Amazonegebied".
- Rurrenabaque, 2018: Theorie
- Rurrenabaque, 2018: Theorie
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
- Rurrenabaque, 2018: Veldwerk
Veldwerkprogramma
In het najaar van 2018 zijn in en nabij Rurrenabaque theoretische en praktische veldwerklessen gegeven door de lokale deskundige Dhr. Carlos Espinosa Montellano. Dhr. Espinosa heeft tijdens de proefjaren 2013/2014 ook zorg gedragen voor een deel van de lessen, zie terugblik. Hij heeft brede ervaring met het geven van onderwijs en het adviseren op het gebied van bossystemen, agroforestry. De theoretische introductielessen in de schoolklas, voor leerlingen tot het vijfde jaar van de middelbare school (pre bachelor), omvatte de onderwerpen bossystemen, watercyclus, agroforestry en de basisdefinities van ecotoerisme. De praktische veldwerklessen, op Jaguareté nabij Rurrenabaque, voor leerlingen tot het vijfde jaar van de middelbare school (pre bachelor), omvatte de onderwerpen agroforestry en tropische bossystemen. Voor meerdere leerlingen een eye-opener en ze werden steeds enthousiaster tijdens de praktische activiteiten.
Voorafgaand een de praktijklessen werden introductielessen in de schoolklas, voor leerlingen van de middelbare school (pre bachelor) gegeven. De lessen omvatte de onderwerpen bossystemen, watercyclus, agroforestry en de basisdefinities van ecotoerisme. Aan deze lessen namen ongeveer 100 leerlingen deel. De leerlingen werden actief betrokken bij de lessen middels vragen en de interesse was groot. Het lesmateriaal was door Dhr. Espinosa samengesteld op basis van internetbronnen en eigen expertise.
Nooit in het bos geweest
De praktische veldwerklessen, op Jaguareté nabij Rurrenabaque, voor leerlingen tot het vijfde jaar van de middelbare school (pre bachelor), omvatte de onderwerpen agroforestry en tropische bossystemen. Aan deze eerste 5 lessen, die ieder 6 uur duurde, namen ongeveer 55 studenten deel.
Jaguareté, een voormalig rehabilatiecentrum voor wilde dieren, is een gebied dat deels bestaat uit inheems regenwoud en dat deels begroeid is met inheemse fruitbomen en medicinale gewassen.
Tijdens de lessen werden leerlingen uitgebreid geïnformeerd over de samenhang en samenwerking van de vegetatie. En hoe je op verantwoorde wijze, met oog voor natuurbehoud en het voortbestaan van het Amazonewoud, fruitbomen en medicinale gewassen in het bos kunt kweken. Leerlingen werden actief betrokken bij het snoeien, stekken en planten.
Een opmerkelijke conclusie van deze lessen: Hoewel deze leerlingen, die midden in een van de meest soortenrijke regio’s ter wereld leven, met de nationale parken Madidi en Pilón Lajas op een steenworp afstand, waren sommige leerlingen nog nooit in het nabije bos geweest. Zij ervoeren de lessen als een eye-opener en werden steeds enthousiaster bij het deelnemen aan de praktische activiteiten.
Locaties projecten
Betrokken organisaties
Het project wordt uitgevoerd door lokale organisaties/deskundigen in het Amazonegebied van Bolivia en Peru en in Nederland. Het project bevordert de kennis van het Amazongebied en draagt bij aan de bewustwording om het regenwoud in stand te houden, de natuurlijke hulpbronnen duurzaam te gebruiken en de inheemse leefgebieden te beschermen.
Leerlingen, leraren, natuurgidsen en ouders worden bij het veldwerk betrokken. Er wordt aandacht besteed aan het integreren van praktisch natuur- en milieuonderwijs in het reguliere onderwijsprogramma.
Bij de ontwikkeling van lesmaterialen t.b.v. het schooltuinenprogramma had en heeft Amazon Fund ondersteuning van de biologen Annelies en Dolf Andringa (Nederland), ecoloog Hanna Laurel (Picaflor Center Peru), Carlos Espinosa, natuurgids Leo Janco en Daniel Manzaneda (Bolivia).
Mede dankzij financiële ondersteuning van het Rabofoundation Medewerkers Fonds, het WNF-INNO fonds, Stichting BEE en particulieren wordt dit project mogelijk gemaakt.
Steun dit project
Word vrijwilliger, doneer of
Doel
Dit project heeft tot doel het bevorderen van praktisch natuuronderwijs voor het middelbaar onderwijs in het Amazonegebied. Op de langere termijn wekt veldwerk belangstelling en enthousiasme bij scholieren om in en met de natuur te werken. Het gaat in eerste instantie om natuurbeleving, kennis van de natuur en natuurbehoud. Maar ook werkgelegenheid die het regenwoud tegenwoordig allerlei nieuwe vormen van biedt, van toerisme tot natuurbescherming. Met de bewustwording kan niet vroeg genoeg begonnen worden want de jongeren van nu bepalen mede de toekomst. Dat de lokale jeugd, net als in Nederland, onthecht raakt van de natuur bleek toen leerlingen uit Rurrenabaque, die in een van de meest soortenrijke regio’s ter wereld leven, met de Nationaal Parken Madidi en Pilón Lajas op een steenworp afstand, nog nooit in het nabije regenwoud waren geweest. Dit veldwerkprogramma kan daar verandering in brengen.
Waarom natuur- en milieueducatie
Het Amazone regenwoud wordt bedreigd door illegale houtkap, bosbranden, vervuiling, olie-exploitatie, mijnbouw, aanleg van wegen en grootschalige plantages. Inheemse bewoners en hun culturen staan onder druk.
Amazon Fund is bezorgd over het voortbestaan van de regenwouden. Die zijn belangrijk voor ons allemaal. Regenwouden slaan enorme hoeveelheden CO2 op, hebben grote invloed op het klimaat wereldwijd, bevatten een ongekende soortenrijkheid, inclusief een schat aan medicinale gewassen, voorzien bewoners van drinkwater en voedsel en zijn een paradijs voor natuurliefhebbers. Het Amazoneregenwoud is het grootste regenwoud op aarde. Amazon Fund is ervan overtuigd dat natuur- en milieueducatie de beste manier is om de bewoners van het Amazonegebied bewust te maken van de noodzaak hun regenwoud te beschermen.
Terugblik
Op verzoek van de inheemse bevolking van Rurrenabaque in het Boliviaanse Amazonegebied startte Amazon Fund in 2013 met het faciliteren van een 2-jarig natuur- en milieueducatie proefproject met praktisch veldwerk voor het voortgezet onderwijs.
De twee Nederlandse biologen Annelies en Dolf Andringa
De start van het veldwerkprogramma nam veel extra tijd door het ontbreken van een geschikte lokale partnerorganisatie. Begonnen werd met het ontwerp en try-out van een veldwerkpracticum voor een beperkt aantal leerlingen op een eco-centrum in het oerwoud. De afstand naar dit centrum (over de rivier) bleek een extra handicap en risico en voor het tweede jaar werd gezocht naar een veldwerklocatie dichterbij. Zes scholen namen deel aan het veldwerkprogramma met in totaal 61 leerlingen in 2013 en 285 leerlingen in 2014. De leerlingen zijn van de 4e, 5e en 6e klassen. In totaal werden 24 vakdocenten biologie getraind door middel van participatieve workshops. Ook werden 6 inheemse natuurgidsen getraind in technieken van kennisoverdracht aan scholieren. In beide jaren werd het programma gefaciliteerd door een tweetal Nederlandse biologen, actief als vrijwilligers.
In 2015 werden de resultaten van het 2013-2014 proefproject geëvalueerd als basis voor toekomstige vervolg activiteiten. Als belangrijkste conclusies kunnen worden genoemd:
- Praktisch natuuronderwijs is goed opgepakt door de scholen en, na enige aarzeling, ook door de schoolinspectie. De scholen waarderen het innovatieve karakter van praktisch natuuronderwijs en de intentie van de scholen om door te gaan is aanzienlijk.
- Voor continuïteit is goed les- en instructiemateriaal essentieel, aangepast aan de lokale Amazone omstandigheden en het schoolcurriculum.
- Naast goed les- en instructiemateriaal is de assistentie van een lokale natuur- en milieu organisatie belangrijk, vooral in de beginjaren.
- De variatie in de lokale omstandigheden binnen het Amazonegebied is groot. Vooral voor veldwerk activiteiten dient het les- en instructiemateriaal vooral een “ideeën kader” te zijn, waarbinnen de scholen hun eigen programma kunnen ontwikkelen en samenstellen.
Uitgaande van de ervaringen van het proefproject wordt sinds 2018 gewerkt aan een programma met veldwerkactiviteiten, niet alleen in Bolivia sinds 2019 ook in het Peruaanse Amazonegebied van Puerto Maldonado en met Picaflor als lokale partnerorganisatie.