Voor het basisonderwijs zijn schooltuinen een goede manier om jonge kinderen vertrouwd te maken met de hun omringende natuur. Zelf zaaien, wieden en oogsten van groenten en fruit brengen leerlingen in direct contact met de natuur en hun leefomgeving.
Amazon Fund ondersteunt schooltuinprogramma's voor het basisonderwijs in de Amazone. In Rurrenabaque (Bolivia) en Puerto Maldonado (Peru) nemen momenteel 9 scholen deel. Dit programma is onderdeel van ons project "Natuur- en Milieueducatie in het Amazonegebied".
- Puerto Maldonado, 2018
- Puerto Maldonado, 2018
- Puerto Maldonado, 2018
- Puerto Maldonado, 2019
- Puerto Maldonado, 2019
- Puerto Maldonado, 2019
- Puerto Maldonado, 2019
- Rurrenabaque, 2019
- Rurrenabaque, 2019
- Rurrenabaque, 2019
- Rurrenabaque, 2019
- Rurrenabaque, 2019
- Rurrenabaque, 2019
Dit project bevordert praktisch natuuronderwijs voor het basisonderwijs in het Amazonegebied. Op de langere termijn wekken schooltuinen belangstelling en enthousiasme bij kinderen om in en met de natuur te werken. Schooltuinen zijn zo het startpunt van bewustwording. Zonder betrokkenheid bij en kennis van de natuur blijft de noodzaak van natuurbescherming abstract.
Met de bewustwording kan niet vroeg genoeg begonnen worden want de jongeren van nu bepalen mede de toekomst. Schooltuinen helpen ook om het vaak eenzijdige dieet van de Amazonebevolking te verrijken met verse groenten en dragen zo bij aan betere levensomstandigheden.
Locaties projecten
Betrokken organisaties
Het project wordt uitgevoerd door lokale organisaties in het Amazonegebied van Bolivia en Peru en in Nederland. Het project bevordert de kennis van het Amazonegebied en draagt bij aan de bewustwording om het regenwoud in stand te houden, de natuurlijke hulpbronnen duurzaam te gebruiken en de inheemse leefgebieden te beschermen.
Schoolkinderen, ouders en de hele gemeenschap worden bij de schooltuinen betrokken. Er wordt aandacht besteed aan het integreren van praktisch natuur- en milieuonderwijs in het reguliere onderwijsprogramma.
Bij de ontwikkeling van lesmaterialen t.b.v. de schooltuinenprogramma's werkt Amazon Fund samen met onze (lokale) partners Fundación Alerta Verde uit Bolivia, Picaflor Research Centre uit Perú, Agromisa in Wageningen en individuele deskundigen in Nederland.
Mede dankzij financiële steun van het Rabofoundation Medewerkers Fonds, het WNF-INNO fonds, Stichting BEE en particuliere donateurs wordt dit project mogelijk gemaakt. Voor de continuïteit van het project zijn echter meer fondsen nodig.
Steun dit project
Word vrijwilliger, doneer of
Schooltuinen Bolivia 2019
In Rurrenabaque in het Boliviaanse Amazonegebied werden in 2019 op 6 scholen 9 schooltuinen aangelegd. Op sommige scholen kwamen twee tuinen: een tuin voor de lagere schoolklassen en een voor de middelbare schoolklassen. Aan het programma namen 12 klassen met ruim 200 leerlingen deel.
Het programma werd begeleid door partnerorganisatie Alerta Verde. Bij de start van het tuinseizoen aan het einde van de regentijd in mei werden leraren en leerlingen in een korte cursus (workshop) bijgepraat over het doel, nut en de praktijk van schooltuinen. Alle scholen ontvingen een kopie van de voorlopige handleiding, enkele werkbladen en een usb-stick om de tekst ook te kunnen lezen op de computer of smartphone. De scholen kregen ook zaad van een aantal groentegewassen en een basisset materialen.
Een belangrijk punt van het programma dit jaar is het testen van de voorlopige handleiding en het verzamelen van ervaringen en suggesties voor het verbeteren van het document, uitgaande van de specifieke situatie en mogelijkheden van elke school.
Scholen, leerlingen en ouders beoordelen een schooltuin als positief en een verrijking van het schoolprogramma. Maar het enthousiasme en de inzet van de docenten blijken een belangrijke voorwaarde, samen met de assistentie van ouders of bekenden. Problemen zijn er ook: zaaizaad ongeschikt voor het Amazoneklimaat, ziekten en plagen door het natte klimaat dat ook het maken van compost moeilijk maakt. Het zijn thema’s die in de handleiding verder zullen worden uitgewerkt.
Het is belangrijk dat de schooltuin onderdeel wordt van het reguliere onderwijs. Op scholen waar de schooltuin is geïntegreerd in het schoolprogramma staan deze er goed bij en wordt de tuin gebruikt voor het biologie- en milieuonderwijs, maar ook voor rekenen, ruimtelijk inzicht en de geschiedenis van het Amazone regenwoud. Ook deze aspecten zullen in de handleiding verder worden uitgewerkt.
Schooltuinen Peru 2019
In en nabij Puerto Maldonado hebben eind 2019 drie scholen een schooltuin. De school in Isuyama voor het derde jaar, die van Colegio Trilce voor het tweede jaar. Taalinstituut ICPNA in Maldonado is dit jaar met een schooltuin begonnen. Andere scholen tonen interesse en hebben een kopie van de door Amazon Fund ontwikkelde voorlopige handleiding ontvangen.
De organisatie is in handen van onze lokale partner Picaflor Research Centre. Een belangrijke eerste stap is dat met de scholen wordt besproken wat de wensen en mogelijkheden zijn. Dat heeft ertoe geleid dat docenten, leerlingen en ouders zeer gemotiveerd zijn. Er kan geconcludeerd worden dat de schooltuinen verschillen. Van enkele tientallen tot honderden vierkante meters, van productie voor de schoolmaaltijden tot een kruidentuin.
In de dorpsgemeenschap Isuyama hebben ouders weer hard meegewerkt. De tuin is uitgebreid. Het gaat om een schoolproject, maar de betrokkenheid van de ouders komt ook doordat een productieve schooltuin de lunchkosten voor de kinderen drukt. Dat is duidelijk te zien: veel yuca, bananen en sla. Besloten is om ook fruitbomen aan te planten. Het hele dorp kan mee-eten, zoals dat bij een gemeenschappelijke schooltuin de bedoeling is.
Bij Colegio Trilce hebben de basisschoolleerlingen van zelf beschilderde plastic flessen vol planten een "groene" wand gemaakt. Het vorig jaar gestarte schooltuintje is nu voorzien van een betonnen loop- en lesgedeelte, een professionele overkapping tegen zon/regen en een computer om de bevloeiing te regelen. De schoolleiding heeft besloten om de schooltuin uit te breiden.
Het Taalinstituut ICPNA in Puerto Maldonado had voor een schooltuin geen ruimte. Toch is er nu een kruidentuin, annex stilteruime voor zelfstudie! De leerlingen namen allerlei kruidenstekjes mee en gaven daarover uitleg aan medeleerlingen. De wit geschilderde muren zijn gedecoreerd. De verf en het hout voor de perken waren de belangrijkste uitgaven. Het resultaat ziet er geweldig uit.
Terugblik Bolivia
Op verzoek van de inheemse bevolking in Rurrenabaque in het Boliviaanse Amazonegebied startte Amazon Fund in 2013 met het faciliteren van een 2-jarig natuur- en milieueducatie proefproject met schooltuinen voor het basisonderwijs en praktisch veldwerk voor het voortgezet onderwijs.

Kinderen amuseren zich in de schooltuin.
In de schooljaren 2013 en 2014 werden door vier scholen schooltuinen aangelegd. In totaal namen 420 leerlingen van 4e en 5e klassen deel aan het programma, waarvan 130 gedurende de twee schooljaren. Iedere school ontving een basis gereedschapset, materiaal en zaaizaad. Het programma werd begeleid door de Boliviaanse partnerorganisatie Alerta Verde. Tijdens het 2013 schooljaar werd gewerkt met brochures en banners gemaakt door Alerta Verde, aangepast in 2014 op basis van hun ervaring. Tachtig leraren namen deel aan theoretische en praktische training workshops; deze workshops werden herhaald in 2014 met dezelfde en nieuwe docenten. Ouders van 80 families namen deel aan familie workshops over het thema.
Arnold Brouwer van Alerta Verde geeft les over schooltuinen.
Fotoboek project

Download het fotoboek
Terugblik Peru
Na de start najaar 2017 is in 2018 hard gewerkt aan de schooltuin van Isuyama, een dorpsgemeenschap vlakbij Puerto Maldonado. Middenin Puerto Maldonado is in 2018 ook het Colegio Trilce gestart met een schooltuin. De omstandigheden zijn er zeer verschillend met die in Isuyama.

Namens het Heerbeeck College wordt het gereedschap overhandigd.
Bij de officiële start, in het dorpje Isuyama nabij Puerto Malodonado werden de gereedschappen overhandigd die waren aangeschaft met hulp uit Nederland. Het geld ervoor was bijeengebracht door leerlingen van het Heerbeeck College uit Brabant. Die Nederlandse leerlingen waren zelf in Isuyama aanwezig tijdens een bijzondere schoolexcursie en werden er hartelijk ontvangen. Ruim een jaar hadden ze zich op deze reis voorbereid, onder andere door hard te werken voor de reissom en om geld op te halen voor de door hen in Peru bezochte projecten.
Puerto Maldonado is jarenlang een pioniersstadje geweest, met paranoothandel, (illegale) kap van tropisch hardhout en praktisch ongecontroleerde goudwinning. Vanaf de jaren zeventig is het toerisme gestaag gegroeid en is met tientallen lodges en reisorganisaties inmiddels een belangrijke bron van inkomsten, mede doordat grote, nabije oerwoudgebieden tot nationaal park zijn verklaard. De stad is daarmee steeds belangrijker geworden. Veel kleine landeigenaren werken nog op hun eigen grond, maar hun gezin woont in de stad. Zo groeien er inmiddels kinderen in Puerto Maldonado op die zelden of nooit in aanraking komen met de natuur. Ons schooltuinproject voor basisscholen is bedoeld om daarin te voorzien.
Presentatie schooltuinprogramma in Isuyama, Laurel Hanna (links).
Het Colegio Trilce in Puerto Maldonado heeft een flink, ommuurd terrein. Een rommelhoek naast het schoolvoetbalveldje werd opgeruimd en ingericht als schooltuin. Allerlei verschillende gewassen leverden in de loop van het seizoen eetbare bladeren en vruchten op. Hoewel de productie in totaal niet groot was, was het enthousiasme van de leerlingen en de docenten dat wel.
In Peru werkt Amazon Fund samen met het Picaflor Research Centre in Puerto Maldonado, in de zuidoostelijke Amazone oerwoud provincie Madre de Dios. Coördinator is Laurel Hanna. Het schooltuinproject is bedoeld om basisschoolleerlingen praktische ervaring met natuur op te laten doen.